Mất cân bằng giới tính khi sinh hiện đang là vấn đề thách thức với công tác dân số tại Việt Nam, nếu không được kiểm soát tình trạng này sẽ để lại những hệ lụy trong tương lai không chỉ về mặt xã hội mà cả về kinh tế, an ninh, chính trị...
Mất cân bằng giới tính khi sinh xảy ra khi số trẻ em trai sinh ra lớn hơn 107 hoặc nhỏ hơn 103 trẻ em trai so với 100 trẻ em gái, nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đó là tâm lý ưa thích con trai, tư tưởng trọng nam hơn nữ, quan niệm phải có con trai để có người nối dõi tông đường đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân Á Đông.
Việc lạm dụng khoa học công nghệ hiện đại để xác định và lựa chọn giới tính thai nhi như: chọn phương pháp thụ tinh, siêu âm, chọc ối, xét nghiệm trước sinh…cũng như hệ thống an sinh xã hội chưa hoàn thiện càng gia tăng lo ngại về tuổi già, dẫn đến quan niệm cần con trai để làm chỗ dựa sau này.
Thành phố Hải Phòng xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh từ năm 2009, trong những năm gần đây tỷ số giới tính khi sinh đã giảm những vẫn ở mức cao, cụ thể năm 2022 là 110,31; năm 2023 là 110,77.
Theo dự báo của các nhà nhân khẩu học, nếu mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục kéo dài, Việt Nam có thể thừa từ 2,3 đến 4,3 triệu nam giới dưới 50 tuổi vào giữa thế kỷ XXI. Mất cân bằng giới tính khi sinh có thể gây ra nhiều hệ lụy khó lường, ảnh hưởng sâu rộng đến các khía cạnh gia đình, xã hội, an ninh, kinh tế. Sự chênh lệch này sẽ dẫn đến tình trạng thừa nam giới, thiếu nữ giới trong tương lai, khiến cho nhiều nam giới gặp khó khăn trong việc tìm kiếm bạn đời khi đến tuổi kết hôn. Đặc biệt, những nam giới thuộc nhóm yếu thế có thể phải đối mặt với khả năng kết hôn muộn hoặc thậm chí không thể tìm kiếm được bạn đời.
Sự thiếu hụt nghiêm trọng này sẽ dẫn đến "khủng hoảng hôn nhân", tác động đến cấu trúc hôn nhân và gia đình. Sự gia tăng tỷ số giới tính khi sinh không chỉ không cải thiện được vị thế của phụ nữ, mà còn làm tăng tình trạng bất bình đẳng giới và nguy cơ bạo hành đối với phụ nữ và trẻ em gái. Nhiều phụ nữ có thể phải kết hôn sớm, tỷ lệ ly hôn, tái hôn có thể sẽ gia tăng. Xã hội có thể phải đối mặt với các vấn đề như bạo hành giới, buôn bán bắt cóc phụ nữ, trẻ em gái, tệ nạn mại dâm có thể gia tăng.
Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, giải pháp then chốt cần phải thực hiện kiên trì, bền bỉ, lâu dài đó là truyền thông, vận động thay đổi nâng cao nhận thức của cộng đồng, người dân hãy tôn trọng quy luật sinh sản tự nhiên, thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về nghiêm cấm việc tuyên truyền, phổ biến, lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Các cấp, các ngành cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích phụ nữ và trẻ em gái trong học tập, lao động, chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội.
Để từng bước giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, góp phần thúc đẩy bình đằng giới, ngày 09/12/2022, Hội đồng nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 15 quy định một số chính sách khuyến khích, hỗ trợ các tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số trên địa bàn thành phố Hải Phòng, trong đó có chính sách khuyến khích, hỗ trợ kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, cụ thể tại Điều 4, quy định:
Đối với tập thể: Khuyến khích các thôn, tổ dân phố đưa nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước. Khuyến khích các hộ gia đình trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết không vi phạm quy định về lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức.
Đối với cá nhân: Hỗ trợ một lần 5.000.000 đồng/gia đình đối với cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh 02 con một bề là gái, cam kết không sinh thêm con, được công nhận danh hiệu gia đình văn hóa tiêu biểu cấp thành phố.
Chính sách này nhằm thay đổi nhận thức, tạo sự đồng thuận, huy động sự tham gia của các cấp, các ngành, gia đình, người dân trong việc giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, góp phần thực hiện mục tiêu bình đẳng giới.
“Nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức”
“Vì tương lai giống nòi, vì một Việt Nam phát triển nhanh và bền vững - Hãy chung tay đẩy lùi mất cân bằng giới tính khi sinh ngay từ hôm nay”./.
Nguồn: Phòng DSTT